روز گذشته خبر انتقال نماد معاملاتی پتروشیمی آبادان (شپترو) به بازار پایه برای اهالی بازار سرمایه کمی شوک‌آور بود این انتقال نشان داد سازمان بورس مدتی است سخت‌گیری بیشتری برای حضور شرکت‌ها در تابلوهای اصلی دارد تا بدین صورت از حضور شرکت‌هایی که واجد شرایط نیستند و ریسک بالایی از منظر صورت‌های مالی دارند به خوبی برای سرمایه‌گذاران تفکیک شود.
بعدازظهر اولین روز مرداد ماه که ترافیک اطلاعیه‌های کدال به دلیل گزارش‌های مجامع بالا بود، تصمیم هیات پذیرش سازمان بورس به اخراج «پتروشیمی آبادان» (شپترو) از بورس برای بسیاری از بینندگان سایت غیرمنتظره بود، گرچه پیش از این شایعاتی در این باره در فضای مجازی به گوش رسیده بود.
شپترو که امسال پنجاهمین سال آغاز فعالیت تولیدی خود را جشن می‌گیرد، از ضایعات پالایشگاه آبادان محصولات ارزشمندی تولید می‌کند که عمده آن «پلی وینیل کلراید» یا PVC است. کمتر از ۵ ماه قبل، تصویب افزایش سرمایه حدود ۴۵۹ درصدی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها در مجمع فوق‌العاده شپترو این شرکت را از شمول ماده ۱۴۱ خارج کرده بود، اما با انتشار صورت‌های مالی منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۷ و زیان (۲۲۶) ریالی به ازای هرسهم دوباره زیان انباشته‌اش بیشتر از نصف سرمایه جدید شد و در شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت قرار گرفت.
سهامدار عمده شپترو پس از این به سرعت تلاش کرد تا با اجرای افزایش سرمایه‌ای از مطالبات و آورده نقدی، هم به روند برگشت شرکت به وضعیت عادی و سوددهی کمک کند و هم از اخراج آن از بورس جلوگیری کند، اما نکته جالب اینکه براساس گزارش توجیهی افزایش سرمایه که از سوی هیات مدیره شپترو ارائه شده، حتی با فرض افزایش سرمایه، این شرکت تا پایان سال مالی منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۸ نیز از شمول ماده ۱۴۱ خارج نمی‌شود و در پایان ۳۰/ ۱۲/ ۱۳۹۹ هنوز دارای زیان انباشته است و در مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۴۰۰ می‌تواند سود تقسیم کند. صورت‌های مالی ۳ ماهه منتهی به ۳۱/ ۳/ ۱۳۹۸ هم نشان می‌دهد که روند زیان‌دهی شپترو شتاب بیشتری نسبت به سال گذشته گرفته است.
این در حالی است که تنها پتروشیمی رقیب (مشابه) شپترو در بورس یعنی «پتروشیمی غدیر» (شغدیر) که تقریبا یک سال پیش با قیمت ۱۷۰ تومان عرضه اولیه شد، توانست به دلیل رشد قیمت محصول PVC، حدود یک‌سال بعد در مجمع سالانه خود ۷۰ تومان سود تقسیم کند و قیمت سهم آن هم از ۶۰۰ تومان بیشتر شود. چرا این رشد چندبرابری در پتروشیمی آبادان هیچ تغییری ایجاد نکرده است؟ در پاسخ به این سوال باید وقایع رخ داده در پتروشیمی آبادان طی چند سال اخیر را مرور کنیم.
شپترو در سال ۱۳۹۳ افزایش سرمایه سنگینی حدود ۳ برابر انجام داد تا منابع آن صرف نوسازی و بهسازی یکی از قدیمی‌ترین پتروشیمی‌های ایران شود، اما منابع آن افزایش سرمایه به علاوه تامین مالی سنگین دیگری که از طریق انتشار اوراق انجام شد، عمدتا صرف هزینه‌های جاری و سبب شد در پایان سال مالی منتهی به ۳۰/ ۱۲/ ۱۳۹۵ شرکت به وضعیت نامناسبی برسد و حتی مجمع برگزار شده برای این دوره با اعتراض سهامداران ناتمام مانده و به تنفس بخورد. با تغییر مدیریت پتروشیمی آبادان، اقدامات اصلاحی شروع شده بود که چند ماه بعد رویداد ناگواری گریبان شپترو را گرفت.
چند روز قبل از برگزاری مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۶ واحد ۶۰۰ پتروشیمی آبادان که یکی از واحدهای اصلی مجتمع بود و محصول میانی برای تولید PVC در آن به‌دست می‌آمد، دچار آتش‌سوزی وحشتناکی شد که اثرات آن هنوز بر سودآوری شرکت ادامه دارد.سهامدار عمده شرکت یعنی «سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین» (تاپیکو) عزم جدی در بازسازی این واحد داشت، اما با وجوداین کار به درازا کشید. کمبود خوراک دریافتی از قدیمی‌ترین پالایشگاه ایران یعنی «پالایشگاه آبادان» جزو مشکلات سنواتی «پتروشیمی آبادان» است.
برای رفع این مشکل تجهیزاتی به نام «گازکوب» با استفاده از منابع افزایش سرمایه سال ۱۳۹۳ خریداری شد که با راه‌اندازی (همراه با تاخیر) آن میزان خوراک دریافتی از پالایشگاه آبادان به مقدار مناسبی برای عملکرد پایدار پتروشیمی خواهد رسید.
راه‌اندازی مجدد واحد تخریب شده و نیز تجهیزات افزاینده خوراک، روزهای خوبی را در میان‌مدت (یا بدبینانه بلندمدت) برای شپترو ترسیم خواهد کرد. در چند سال اخیر شپترو با بدبیاری‌های دیگری هم روبه‌رو شد. افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی این شرکت یک بار مورد قبول سازمان بورس قرار نگرفت که علت آن هم نداشتن سند برای بخش قابل توجهی از زمین‌های تجدید ارزیابی شده بود. این زمین‌ها جزو مناطق نفت‌خیز است که معمولا از سوی دولت سند برای آن صادر نمی‌شود.
البته این مشکل با تجدید ارزیابی سایر دارایی‌های استهلاک‌پذیر موضوع ختم به خیر شد، گرچه شپترو باید بخشی از سود خود در سال‌های آینده را صرف هزینه استهلاک کند. پیش از صدور مجوز افزایش سرمایه درحالی که خریداران حقیقی از سهم استقبال مناسبی می‌کردند، برخی از سهامداران درصدی شپترو مانند بیمه مرکزی و بیمه ایران تمام سهام خود را در قیمت‌های نسبتا بالا فروخته و از ترکیب سهامداری آن خارج شدند./ دنیای بورس