یک هفته تا اجلاس ۱۷۵ سازمان اوپک باقی مانده و میان تولیدکنندگان عضو و غیرعضو این سازمان بحث است که چقدر عرضه نفت خام به بازار باید کاهش یابد تا بازار در یک نرخ معقول به ثبات برسد.
صحبت روی کاهش یک میلیون تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز است. عربستان بزرگترین تولیدکننده عضو اوپک، این موضوع را نخستین بار در حاشیه آخرین جلسه کمیته وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک (JMMC)مطرح کرد. الآن هم در حال رایزنی با کشورهایی نظیر روسیه به عنوان یک تولیدکننده غیرعضو سازمان است تا آنها را نیز در این طرح همراه کند. برای بازار خیلی مهم است که روسیه و اعضای اوپک بویژه عربستان در اجلاس آتی چه تصمیمی برای سطح تولیدشان بگیرند. چرا که از یک سو توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک در پایان سال ۲۰۱۸ تمام خواهد شد و از سوی دیگر ثبات بازار با افزایش تولید این کشورها در ماه‌های اخیر با مازاد عرضه نفت خام به شکل یک تهدید مواجه شده است.
قیمت نفت خام این روزها به خوبی واکنش بازار را به تصویر می‌کشد. هر بشکه نفت برنت اوایل ماه اکتبر (مهر) حدود ۸۶ دلار بود اما الآن به ۶۰ دلار برای هر بشکه رسیده است. این ۲۶ دلار کاهش قیمت نتیجه مازاد عرضه‌ای است که از اواخر ماه مه(خرداد) کلید خورد.
منشأ مازاد عرضه نفت
آمارهای ماهانه سازمان اوپک از تولید نفت خام کشورهای عضو و همین طور روسیه مقصر اصلی مازاد عرضه را با زبان عدد و رقم معرفی می‌کند. روسیه، عربستان و عراق جایگاه اول تا سوم افزایش تولید در ۶ ماه اخیر را به خود اختصاص می‌دهند. این کشورها امروز به اوج تولید خود رسیده‌اند. تولیدی که حتی در تاریخ صنعت نفتشان هم تجربه نشده بود. اردیبهشت ماه امسال وقتی دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا اعلام کرد که کشورش از برجام خارج می‌شود و تحریم‌های نفتی ایران را عملاً از آبان (نوامبر) اجرایی می‌کند، کشورهای دارای ظرفیت مازاد تولید شروع به افزایش تولید کردند، تا بتوانند سهم ایران را در بازار جهانی نفت خام تصاحب کنند. این سه کشور در صدر سایر تولید کنندگان شروع به افزایش تولید کردند و تخته گاز در این مسیر جلو رفتند تا بتوانند در سایه اهداف امریکا به مقاصد سیاسی و اقتصادی خود هم دست یابند. هدف امریکا به صفر رساندن تولید نفت خام ایران بود که محقق نشد و این کشور مجبور به دادن معافیت‌هایی به ۸ خریدار نفت ایران شد.
بر اساس آمار اوپک روسیه اکنون بیش از ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز تولید می‌کند. در حالی که تولید این کشور در اواخر ماه مه (خرداد) ۱۱ میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه در روز بود. عربستان نیز که در ماه مه ۱۰ میلیون و ۱۷ هزار بشکه در روز تولید می‌کرد، امروز تولیدش را افزایش داده و به گفته مقامات این کشور در نوامبر (ماه جاری میلادی) این کشور به بین ۱۱٫۱ تا ۱۱٫۳ میلیون بشکه در روز برنامه تولید دارد. عراق هم که در ماه مه ۴ میلیون و ۴۱۶ هزار بشکه در روز تولید نفت خام داشته، امروز بیش از ۴ میلیون و ۶۵۳ هزار بشکه تولید می‌کند. اما نکته‌ای که در این مورد وجود دارد تشابه نفت خام اورال روسیه و کرکوک عراق با نفت خام ایران است. از این رو افزایش تولید روسیه و عراق خطر جدی تری برای بازار ایران محسوب می‌شود.
کاهش حداقل یک میلیون بشکه
اوپک هفته آینده یک آزمون سخت خواهد داشت. آزمونی برای متعادل کردن بازار که هنوز مشخص نیست اوپک و همینطور غیراوپک چه نمره‌ای از آن بگیرند. برنامه این است که حداقل یک میلیون بشکه از تولید کم شود تا بازار به تعادل برسد. اما از آنجایی که تصمیمات اوپک بر پایه اجماع اتخاذ می‌شود، باید در اوپک برای این کاهش تولید سازوکاری تعریف شود که همه اعضا با آن موافق باشند. کارشناسان می‌گویند به این منظور بایستی کاهش تولید میان کشورهایی رقم بخورد که اقدام به افزایش تولید در ۶ ماه گذشته کرده اند؛ یعنی کشورهایی نظیر عربستان، عراق و امارات. در مورد کشورهای غیر عضو در این سازمان هم روسیه یکی از کشورهایی است که نه فقط صرف همراهی با اوپک بلکه برای حفظ منافع اقتصادی و سیاسی خود، تعادل بازار و دستیابی به قیمتی معقول باید از میزان تولیدش در ماه‌های آتی بکاهد. بر اساس پیش‌بینی عرضه و تقاضا در سال ۲۰۱۹ مجموع کاهش تولید‌ها باید حداقل یک میلیون بشکه در روز شود تا مازاد عرضه نفت خام در بازار وجود نداشته باشد. اما با این حال هفته آینده کشورهای صادرکننده نفت خام عضو اوپک بررسی می‌کنند که چقدر کاهش تولید باید رقم بخورد تا بازار در سال ۲۰۱۹ با وجود افزایش عرضه غیراوپک متعادل باشد. به نظر نمی‌رسد که ۱۵ کشور عضو این سازمان اجازه دهند که اجلاس ۱۷۵ اوپک بدون نتیجه به پایان برسد. چراکه در این صورت قیمت‌ها بازهم با ریزش مواجه خواهد شد و این موضوع به ضرر تولیدکنندگان خواهد بود. در حال حاضر تولیدکنندگان خرد در مناطقی نظیر آفریقا و امریکا بزرگترین متضرران کاهش قیمت‌های اخیر بوده‌اند. با وجود این برخی منابع آگاه می‌گویند: عربستان که از اقدام امریکا در زمینه اعطای معافیت به مشتریان نفتی ایران، موضعگیری امریکا درمورد جنگ یمن و همینطور قتل خاشقجی به خشم آمده، در تلاش است با سلاح کاهش ۱.۴ میلیون بشکه‌ای تولید اوپک این کشور را تهدید کند.
قیمت نفت خامی که امریکا می‌خواهد
بررسی داده‌های اداره اطلاعات انرژی امریکا نشان می‌دهد که امریکا نیازمند قیمت نفت ۴۰ تا ۶۰ دلار برای هربشکه است تا تولید نفت خام غیرمتعارف این کشور اقتصادی باشد. از این رو قیمت نفت خام پایین چندان با سیاست‌های حوزه انرژی امریکا سازگار نیست و اغلب ادعاهای ترامپ در این حوزه غیرکارشناسی و شعاری است.
منبع: ایران
