استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها تنها یکی از قابلیتهای پولهای رمزگذاری شده یا همان ارزهای رمزپایه است.
با تصمیم آمریکا برای خروج از برجام، صحبت از برقراری تحریمهای ثانویه به میان آمد. بر اساس این تحریمها، هر موسسه مالی که دست به تراکنش مالی با ایران بزند، دیگر قادر به ادامه فعالیت با آمریکا نخواهد بود.
به بیان دیگر، آمریکا با در اختیار داشتن قدرت اقتصادی بسیار بالایی که دارد، منافع بانکهای دیگر را تهدید میکند. به این صورت، ارسال پول نفت و… به ایران با دشواریهای بسیاری رو به رو خواهد شد. علاوه بر این، تحریمهای ثانویه موارد دیگری را نیز در بر میگیرد که پرداختن به آنها در حوصله خوانندگان عزیز این مطلب نمیگنجد.
از سوی دیگر، امکان اعمال تحریم به معنای توقف فعالیتهای مالی ایران با دیگر کشورها، در عمل وجود ندارد. هرچند، تحریمها موجب افزایش بار هزینه بر دوش دولت و حاکمیت خواهند شد. علاوه بر این، در چنین فضایی خریداران نفت و… با در اختیار داشتن دست بالا در معاملات تجاری خود با ایران، امکان سو استفادههایی از شرایط تحریمی، مانند کاهش قیمت خرید به طور غیر رسمی را دارند.
سوال اساسی این است که آیا به کمک پولهای رمزگذاری شدهای نظیر بیت کوین، امکان دور زدن تحریمها وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا به قابلیتهای ارزهای رمزپایه میپردازیم و سپس به سراغ بررسی تئوری این مساله خواهیم رفت.
با در نظر گرفتن میزان فروش نفت ایران در روز و احتمال قیمت هر بشکه نفت معادل ۷۰ دلار، به رقمی حدود ۱۴۹ میلیون دلار میرسیم. ایران بر اساس تخمینهای جهانی برای استخراج هر بشکه نفت حدود ۱۵ دلار هزینه میکند. بنابراین، با احتساب میزان فروش نفت و هزینه تولید، ایران امکان دور زدن تحریمها را حتی با وجود هزینههای مالی اضافه بر سازمان، خواهد داشت.
به طور میانگین، ارزش تمام بیت کوین های استخراج شده تاکنون، معادل ۷ میلیارد دلار برآورد شده است. هرچند، این رقم بسیار کمی برای کمک به پولشویی پول فروش نفت یک کشور به نظر میرسد، اما این پایان کار نیست!
به طور متوسط، روزانه بالغ بر ۲ میلیارد دلار بیت کوین در چرخه مالی انتقال پیدا میکند. اگرچه نسبت به دو میلیارد دلار چرخه بیت کوین در روز، وارد کردن ۱۴۹ میلیون دلار باعث جلب توجه نهادهای نظارتی میشود، اما به لحاظ تئوری راههایی برای عبور از این مساله نیز وجود دارد.
قبل از هرچیز به یاد داشته باشید که لزومی ندارد که کل پول فروش نفت به چرخه بیت کوین وارد شود. به بیان دیگر، با استفاده از بیت کوین برای عبور از تحریم ها، شانس خود را برای استفاده از روشهای دیگر نقل و انتقال پول از دست نخواهیم داد. استفاده از ارزهای رمزگذاری شده، به نسبت، هزینه پولشویی به مراتب کمتری را به کشور تحمیل میکند. علاوه بر این، امکان تهیه اقلام غیر مجاز برای واردات به کشور در بازارهای سیاه به وسیله بیت کوین، فرصت مناسبی را در اختیار دولت برای عبور از تحریمها قرار خواهد داد.
برای فهم بهتر، راههای دیگر عبور از تحریم را به یاد داشته باشید، عمده خریداران نفت ایران را کشورهای روسیه، چین، هند و ترکیه تشکیل میدهند. حجم واردات ایران از این کشورها نیز مشخص است. هرچند به طور رسمی میزان صادرات غیر نفتی از میزان واردات بیشتر است، اما با در نظر گرفتن سهم کالاهای قاچاق در بازار، به نتایج دیگری خواهیم رسید.
از این رو، با توجه به نظارتهای بیشتر دولت بر خروج ارز از کشور، امکان کنترل بازار قاچاق نیز وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، با کاهش میزان ورود قاچاق به کشور، برای پاسخگویی به تقاضای بازار، نیاز به واردات رسمی بیشتری به کشور احساس میشود.
با کنار هم قرار دادن موارد بالا، میتوان پیشبینی نمود که قسمتی از فروش نفت به واردات کالا اختصاص خواهد یافت. از این رو، نگرانی برای نقل و انتقالات مالی در این بین وجود نخواهد داشت؛ چراکه در هنگام تبدیل دلار به کالا در کشور، خریدار نفت ایران با تبدیل دلار به کالا در کشورهای دیگر، مشکل چندانی وجود نخواهد داشت.
به بیان سادهتر، با استفاده از افراد مورد اعتماد با کمترین هزینه ممکن، امکان تبدیل دلار حاصل از فروش نفت به کالا و ورود آنها به کشور برای تامین مایحتاج مردم، وجود دارد.
بزگترین مشکل استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها عدم ثبات قیمتی این پول رمزگذاری شده است.
هرچند، خرید و فروش بیت کوین در ماههای اخیر بسیار بالا بوده و این واحد پولی به سوی متعادل شدن پیش روی میکند. از طرف دیگر، نوسانات ارزش بیت کوین در طول یک هفته اخیر، حداکثر به اندازه ده درصد، گزارش شده است. در طول یک روز نیز، نوسان قیمت بیت کوین حدودا به چهار درصد میرسد.
این مساله در شرایطی است که بازار نقل و انتقال و ارزش بیت کوین به شدت متلاطم است. از سوی دیگر، همواره امکان رشد قیمت بیت کوین نیز وجود دارد، در واقع با توجه به محدود بودن قطعات بیت کوین، این ارز رمزپایه، نهایتا سیر افزایش قیمتی را تجربه خواهد نمود.
به هر حال، با در نظر گرفتن شرایط خاص بیت کوین و شکاف قیمتی تولید و فروش نفت خام ایران، امکان استفاده از ارز رمزپایه برای مبارزه با تحریمها منطقی به نظر میرسد؛ چراکه دستمزد پولشویی توسط سایر نهادهای مالی بسیار بالاست.